Γενικά
Mε τον όρο αφασία BROCA ή κινητική αφασία εννοούμε την αδυναμία κανονικής εκπομπής του προφορικού λόγου, δηλαδή της ομιλίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ορθής επικοινωνίας εκ μέρους του ασθενή, επειδή δεν μπορεί να εκπέμψει τις λέξεις που πρέπει, ενώ στη θέση τους χρησιμοποιεί κάποια στερεοτυπία, όπως αυτή του πρώτου ασθενή του P.Broca, ο οποίος επαναλάμβανε το “Ταν – Ταν”, ενός ασθενή του H.Hecaen ο οποίος επαναλάμβανε “κοτόν – κοτόν, κοτόν – κοτόν”, και ενός δικού μας ασθενή ο οποίος επαναλάμβανε “αστοδιάλοκικι – αστοδιάλοκικι”.
Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητο η στερεοτυπία να είναι μία συλλαβή ή έστω ένα σύμπλεγμα γραμμάτων, αλλά είναι δυνατόν να περιλαμβάνει κάποια έννοια, πλην όμως για τον ίδιο τον ασθενή δεν περιέχει καμία έννοια ενώ κατά την εκπομπή θεωρεί ότι απαντάει σωστά. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι σε αμιγώς λειτουργικό επίπεδο έχει διαταραχθεί η αποκωδικοποίηση του λόγου σε κινητικό επίπεδο, δηλαδή στο τελικό στάδιο της εκπομπής όπου θα δοθούν οι ανάλογες εντολές στα διάφορα μυϊκά συστήματα για να παράγουν τη συγκεκριμένη λέξη. Δηλαδή έχει διαταραχθεί η κινητική αποκωδικοποίηση του λόγου, της δομικής προφοράς, η οποία συνδυάζει την έννοια με τις ανάλογες κινητικής φύσεως ενέργειες.
Θα επαναλάβουμε και πάλι ότι πρόκειται για διακοπή της κινητικής αποκωδικοποίησης του λόγου, ενώ η κινητική κωδικοποίηση δεν παρουσιάζει καμία διαταραχή στις περιπτώσεις βέβαια όπου έχουμε αμιγή κινητική αφασία Broca.
Τοπογραφικός Εντοπισμός
Η βλάβη στην αφασία Broca είναι πολύ συγκεκριμένη και εντοπίζεται στον πόδα της τρίτης μετωπιαίας έλικας, όπως την έχει άλλωστε περιγράψει ο ίδιος ο P.Broca.
Βλάβη στον πόδα της τρίτης μετωπιαίας έλικας (45) του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου σε δεξιόχειρα θα προκαλέσει οπωσδήποτε αδυναμία εκπομπής του προφορικού λόγου. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε αριστερόχειρα δεν θα προκαλέσει κάποια βλάβη, αφού ένα σημαντικό μέρος των αριστερόχειρων έχει την ίδια λειτουργική δομή με αυτή των δεξιόχειρων.
Αν βέβαια πρόκειται για αριστερόχειρα, όπου η λειτουργία του λόγου εντοπίζεται στο δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο, τότε βλάβη στον πόδα της τρίτης μετωπιαίας έλικας του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου θα προκαλέσει ήπια αφασία Broca.
Στην κλινική πρακτική ο εντοπισμός της βλάβης δεν παρατηρείται αποκλειστικά και μόνο στην τρίτη μετωπιαία έλικα, αλλά συχνά εκτείνεται και στις γειτονικές περιοχές, οι οποίες ευθύνονται και αυτές για κινητικής φύσεως λειτουργικές διαδικασίες, οπότε θα υπάρξει επιδείνωση της όλης κινητικής κατάστασης.
Για παράδειγμα δυσκολίες στην κατάποση, δυσκολίες στην κίνηση των αντίθετων ως προς τον εντοπισμό της βλάβης άκρων, και διάφορες άλλες απραξικές διαταραχές. Αυτό σημαίνει ότι στην κλινική πρακτική η αμιγής αφασία Broca είναι σπάνια, ενώ υπάρχει σε συνδυασμό και με άλλες δυσχέρειες. Βέβαια άλλες πραξικές διαδικασίες, οι οποίες έχουν άμεση σχέση με τα μυϊκά συστήματα της φωνής, δεν παρουσιάζουν κάποιες δυσχέρειες και θα πρέπει να υπάρξει η αρμόζουσα προσοχή ούτως ώστε να διαχωριστούν οι ιδεοκινητικού τύπου απραξίες από τις ιδεϊκού τύπου απραξίες.
΄Ενα πολύ σημαντικό στοιχείο για έναν ασθενή με αφασία Broca είναι το κατά πόσο είναι ή όχι εγγράμματος, όπως επίσης σε ποιο βαθμό είναι εγγράμματος.
Ο μη εγγράμματος αφασικός Broca, δηλαδή αυτός που έχει τελειώσει μόνο τη δημοτική εκπαίδευση και στη συνέχεια δεν ασχολήθηκε καν με διάβασμα, θα χρησιμοποιεί μικρότερη στερεοτυπία (με λίγα γράμματα), ή ακόμα μία στερεοτυπία σε επίπεδο βρισιάς (βωμολοχία), ενώ η θεραπευτική του εξέλιξη είναι πολύ αμφίβολη.
Αντίθετα ένας πολύ εγγράμματος ασθενής Broca, ο οποίος όλη του τη ζωή ασχολείται με διάβασμα, γράψιμο κλπ, θα χρησιμοποιεί μεν μία στερεοτυπία στην αρχή της ασθένειάς του, η οποία όμως είναι δυνατόν να εναλλάσσεται, ενώ η πρόγνωση σε θεραπευτικό επίπεδο είναι αρκετά καλή, εφόσον δεν υπάρχουν βλάβες οι οποίες να εκτείνονται προς τις πρόσθιες της 45 περιοχές.
Λειτουργικός Εντοπισμός
Σε λειτουργικό επίπεδο ο λόγος φθάνοντας στις πρόσθιες κάτω περιοχές του βρεγματικού λοβού θα προχωρήσει στις γειτονικές προς την κατάληξη της ρολάνδιας αύλακας (44) μετωπιαίες περιοχές, όπου και θα γίνει η ιδεοκινητική κωδικοποίηση του ιδεϊκού ερεθίσματος (39-22-40).
Αυτό το ερέθισμα το ήδη κωδικοποιημένο θα πρέπει να αποκωδικοποιηθεί στην περιοχή του Broca (45) και από αυτή πλέον την περιοχή να δοθεί η εντολή των μυϊκών διαδικασιών προς τις περιοχές της ανιούσας μετωπιαίας έλικας (4) από τα κάτω προς τα πάνω για να υπάρξει η παραγωγή της συγκεκριμένης άρθρωσης για τη συγκεκριμένη λέξη. Στην προκειμένη περίπτωση όμως η αποκωδικοποίηση της ιδεοκινητικής κωδικοποίησης δεν είναι δυνατή λόγω συγκεκριμένης βλάβης, και βέβαια δεν είναι δυνατή η σωστή εκπομπή των αναλόγων ηχητικών συχνοτήτων των γραμμάτων και στη συνέχεια λέξεων κλπ, αφού η αποκωδικοποίηση δεν επιτυγχάνεται, όπως επίσης δεν είναι δυνατή η επικοινωνία μεταξύ της περιοχής (45) και της ανιούσας μετωπιαίας έλικα (4) από κάτω προς τα πάνω. Λογικά λοιπόν θα έπρεπε να μην υπάρχει καθόλου εκπομπή προφορικού λόγου. Πλην όμως φαίνεται ότι δευτερεύουσες περιοχές, πιθανόν του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου, συμβάλλουν στη διαδικασία της εκπομπής του λόγου.
Με τον τρόπο λοιπόν αυτό και λόγω της αδυναμίας που προαναφέραμε θα δημιουργηθεί μία στερεοτυπία, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τη ζητούμενη απάντηση, σε κάποια ερώτηση προς τον ασθενή, και η οποία φαίνεται να έχει άμεση σχέση με την κινητικότητα αυτή καθ’ εαυτή της εκπομπής του προφορικού λόγου.
Αυτό άλλωστε εξηγεί και την επανάληψη αυτών των στερεοτυπιών, όπου παρατηρούμε μία κανονική μεν αλλά στοιχειώδη ρυθμική ροή στην επανάληψη της στερεοτυπίας, η οποία προέρχεται από τη συμβολή του δεξιού ημισφαιρίου. Αυτές οι στερεοτυπίες φαίνεται ότι είναι μία προσπάθεια εκπομπής, η οποία φτάνει στην τελική της μορφή, αλλά πάντα με την ίδια ηχητική εικόνα, γεγονός που είναι δυνατόν να οφείλεται και σε κινητικής φύσεως διαταραχές των μυϊκών συστημάτων της ομιλίας.
Η επανάληψη της στερεοτυπίας δεν προέρχεται από πιεστικά ερεθίσματα μέσω της αψιδωτής δέσμης, από την ιδεϊκή αποκωδικοποίηση προς την ιδεοκινητική κωδικοποίηση, αφού ουσιαστικά δεν υπάρχει η δυνατότητα η τελευταία να φθάσει και να γίνει ιδεοκινητική αποκωδικοποίηση. Απλά σχετίζεται με την αγχώδη κατάσταση του ασθενή, μέσα από την οποία προέρχεται αυτή η επανάληψη της συγκεκριμένης στερεοτυπίας.
Ο εκνευρισμός του ασθενή, ο οποίος παρατηρείται όταν αυτός δεν γίνεται κατανοητός, οφείλεται στο γεγονός ότι ο ίδιος κατανοεί πλήρως τις ερωτήσεις και θεωρεί ότι η απάντηση του είναι ορθή, αφού η κωδικοποίηση των ιδεϊκών δεδομένων πραγματοποιείται και επιτυγχάνεται η ιδεοκινητική κωδικοποίηση, οπότε σε κινητικό επίπεδο θεωρεί ο ασθενής ότι απαντά. Για το λόγο αυτό συχνά προσπαθεί να εκπέμψει τις συγκεκριμένες ηχητικές συχνότητες πιο αργά, τονίζοντάς τες μάλιστα, δείχνοντας ότι ο ίδιος θεωρεί ότι ο προφορικός του λόγος είναι κανονικός και ότι οι άλλοι είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να τον καταλάβουν. Αυτό παρατηρείται πολύ περισσότερο σε περιπτώσεις όπου η βλάβη δεν είναι εκτεταμένη και όπου ο ασθενής έχει τη δυνατότητα κίνησης. Βέβαια δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και την αγχώδη κατάσταση, η οποία δημιουργείται από τις συγκεκριμένες βλάβες στο μετωπιαίο λοβό.
Στις περιπτώσεις όπου η βλάβη είναι εκτεταμένη και ο ασθενής εμφανίζει και δεξιά ημιπληγία, τότε παρατηρούμε ότι χρησιμοποιεί μεν κάποια στερεοτυπία, αλλά κατανοεί καλύτερα ότι αυτός είναι εκείνος που δεν αποδίδει κανονικά τον προφορικό λόγο, και όχι η αδυναμία κατανοήσεως εκ μέρους των συνομιλητών του, συνδυάζοντας πιθανόν τις δυσκολίες του στον προφορικό λόγο με τις αντίστοιχες στην κινητικότητά του.
Η χρήση της στερεοτυπίας αυτής δίνει συχνά την εντύπωση ότι ο ασθενής έχει χάσει μεγάλο μέρος των συμβολικών ηχητικών συχνοτήτων, δηλαδή των γραμμάτων, σε επίπεδο ιδεοκινητικής αποκωδικοποίησης, και χρησιμοποιεί μόνο κάποια συγκεκριμένα, και μάλιστα σε μία συγκεκριμένη δομή, δηλαδή μία συγκεκριμένη λέξη.
Σε σπάνιες περιπτώσεις και σε επίπεδο θεραπείας αφασικών Broca, παρατηρούμε ότι οι προσπάθειες εκπομπής λόγου του ασθενή περιστρέφονται γύρω από τους λεκτικούς ήχους των γραμμάτων, που περιλαμβάνονται στη χρησιμοποιούμενη από αυτόν στερεοτυπία. Το γεγονός αυτό ερμηνεύεται και από το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία βλάβη στις κάτω κεντρικές βρεγματικές περιοχές, όπου η αψιδωτή δέσμη, οπότε η επανάληψη ηχητικών συχνοτήτων είναι δυνατή.
Παρ’ όλα αυτά όμως και κατά τη ζητούμενη επανάληψη η εκπομπή είναι στο ίδιο επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της συγκεκριμένης ή των συγκεκριμένων στερεοτυπιών. Θα επαναλάβουμε ότι όσον αφορά τη λειτουργικότητα της διαδικασίας του προφορικού λόγου στους αφασικούς Broca, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη συμβολή του ρυθμικού δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου και βέβαια των αντίστοιχων περιοχών σε επίπεδο μετωπιαίου λοβού. Άλλωστε σε ένα πλήρες μετωπιαίο σύνδρομο ο προφορικός λόγος ελαττώνεται και χάνεται, χωρίς να υπάρχει στερεοτυπία, όπως στην περίπτωση της αφασίας Broca, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει η συμβολή του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου, αφού έχει υποστεί και αυτό την ίδια βλάβη.
Λεκτική Δυνατότητα – Ικανότητα (Προφορικός Λόγος)
Η λεκτική δυνατότητα στην αφασία Broca είναι σχεδόν μηδενική, ενώ είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο ασθενής με αφασία Broca δεν μιλάει. Όμως στην πραγματικότητα τα πράγματα σίγουρα δεν είναι έτσι .
Ο ασθενής με αφασία Broca μιλάει, αλλά δεν γίνεται κατανοητός επειδή χρησιμο- ποιεί αποκλειστικά και μόνο μία στερεοτυπία. Μιλάει ο ασθενής Broca αλλά με πολύ περιορισμένο αριθμό λεκτικών συμβόλων σε ηχητικό επίπεδο, γεγονός που παρατηρούμε και κατά την προσπάθεια ανάγνωσης κάποιας λέξης ή κειμένου
Ο αυθόρμητος λόγος είναι δυνατόν να εμφανίζεται περιοδικά, αλλά πολύ σπάνια και ανάλογα με την έκταση της βλάβης. δηλαδή εμφανίζεται σε περιπτώσεις όπου η βλάβη περιορίζεται αποκλειστικά στην περιοχή του Broca, ενώ σε περιπτώσεις όπου η βλάβη έχει μεγαλύτερη έκταση είναι πολύ σπανιότερος. Αυτός ο αυθόρμητος λόγος είναι σύντομος και τις περισσότερες φορές περιέχει κυρίως βωμολοχίες (βρισιές), τις οποίες χρησιμοποιούσε ο ασθενής όταν εκνευρίζονταν ή ακόμα και κάποια υποκοριστικά ή ιδιωματισμούς, τους οποίους χρησιμοποιούσε στον προφορικό του λόγο.
Επιπλέον εάν η βλάβη επεκτείνεται και προς τις πρόσθιες περιοχές του μετωπιαίου λοβού, τότε έχουμε προβλήματα και στην εκπομπή της συγκεκριμένης στερεοτυπίας, δηλαδή συμμετέχει ανάλογα και η διάθεση του ασθενή.
Η ονομασία αντικειμένων, προσώπων, ακολουθεί ακριβώς την ίδια εικόνα με αυτήν του προφορικού λόγου, που ήδη περιγράψαμε.
Ο αυθόρμητος λόγος, είναι σπάνιος και εμφανίζεται σταδιακά και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εκνευρισμού.
Κατανόηση Προφορικού Λόγου
Η κατανόηση του προφορικού λόγου εκ μέρους του ασθενή με αφασία Broca δεν παρουσιάζει κάποιες ιδιαίτερες δυσχέρειες. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε όλες τις περιόδους της ασθένειάς του κατανοεί πλήρως τα λεγόμενα των συνομιλητών του.
Αρχικά και κατά τα πρώτα στάδια της νόσου ο ασθενής δίνει την εντύπωση ότι δεν κατανοεί τον προφορικό λόγο, και η αιτιολογία είναι η αντίδραση του στο σοκ το υπέστη κατά τη στιγμή του επεισοδίου. Σταδιακά όμως και με την παρέλευση του αρχικού σοκ, η κατανόηση του ασθενή βελτιώνεται και γίνεται φανερή από τις αντιδράσεις του, αρχικά σε πολύ απλές ερωτήσεις και στη συνέχεια σε πιο σύνθετες.
Εάν όμως η βλάβη εκτείνεται προς τις πρόσθιες και άνω πρόσθιες περιοχές (46-44α) σε σχέση με την περιοχή του Broca (45) τότε θα παρατηρήσουμε ότι, μετά την αρχική εικόνα που προαναφέραμε, θα υπάρξει μία καθυστέρηση στην κατανόηση του προφορικού λόγου, εφόσον αυτός περιέχει σύνθετες έννοιες. Και πάλι εδώ δεν τίθεται θέμα κατανόησης, αλλά δυνατότητα παρακολούθησης της διαδοχικότητας των εννοιών.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι αν ο προφορικός λόγος είναι αργός και σταδιακός θα λέγαμε για κάθε έννοια, τότε η κατανόηση γίνεται ευκολότερη εκ μέρους του ασθενή.
Επιπλέον είναι δυνατόν σε επέκταση της βλάβης προς τις πρόσθιες και κάτω περιοχές (47-13-12-11-10) προς αυτήν του Broca (45) να προκληθεί απάθεια και αδιαφορία στον ασθενή για οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του, οπότε να δείχνει ότι δεν κατανοεί τον προφορικό λόγο, ή ακόμα αυτή η απάθεια είναι δυνατόν να συνδυάζεται και με ευφορία, οπότε δείχνει και πάλι ότι δεν κατανοεί τον προφορικό λόγο.
Χρησιμοποιούμε τη λέξη “δείχνει” ότι δεν κατανοεί τον προφορικό λόγο, επειδή στην πραγματικότητα έχει τη δυνατότητα να τον κατανοήσει.
Από την άλλη πλευρά η ψυχική του διάθεση δεν του επιτρέπει να δώσει τη δέουσα προσοχή, και βέβαια δημιουργεί μία κατάσταση όπου ο συγκεκριμένος ασθενής ηθελημένα αγνοεί το περιβάλλον του, είτε λεκτικό είτε άλλο, δίδοντας μόνο προσοχή σε οτιδήποτε επιθυμεί ο ίδιος, και ιδιαίτερα σε θέματα επιβίωσής του.
Δυνατότητα Γραφής
Η δυνατότητα της γραφής σε ιδεοκινητικό επίπεδο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, εφόσον βέβαια η βλάβη εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στην περιοχή του Broca (45) και δεν εκτείνεται και προς τις πρόσθιες και άνω περιοχές του μετωπιαίου λοβού. Σίγουρα η γειτνίαση της τρίτης μετωπιαίας έλικας με τη δεύτερη μετωπιαία έλικα [46 & κάτω περιοχές ( 8-6)] θα επιφέρει ιδιαίτερα στις αρχές κάποιες δυσκολίες, οι οποίες όμως θα παρέλθουν σχετικά σύντομα.
Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε εδώ ότι στην ιδεοκινητική γραφή σημαντικό ρόλο παίζει και η πιθανή δεξιά ημιπληγία, όπου η κινητικότητα του δεξιού χεριού εμφανίζει σημαντικές δυσχέρειες. Για να υπάρξει όμως αυτή η δεξιά ημιπληγία και ιδιαίτερα αυτές οι δυσχέρειες στην κίνηση του δεξιού χεριού θα πρέπει η βλάβη να εκτείνεται και προς τις άνω περιοχές του βρεγματικού λοβού, οπότε ταυτόχρονα έχουμε και βλάβη στη δεύτερη μετωπιαία έλικα, άρα αναμενόμενες θα είναι και οι ιδεοκινητικής φύσεως δυσχέρειες έως αδυναμία γραφής.
Η ιδεϊκή γραφή, η οποία προέρχεται από τις ιδεϊκές περιοχές (39-40) και φθάνει στη δεύτερη μετωπιαία έλικα μέσα από τις μέσες περιοχές του βρεγματικού λοβού (2-1-3) και συνεχίζει και πάλι από τις μέσες περιοχές της ανιούσας μετωπιαίας έλικας (6-8), δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσχέρειες, και είναι δυνατή η ορθή γραφή των λέξεων. Βέβαια και πάλι θα τονίσουμε ότι στην τελική της μορφή η γραφή, προερχόμενη από τη δεύτερη μετωπιαία έλικα, έστω και αν υπάρχει η ιδεϊκής φύσεως διαδικασία, δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί εάν δεν υπάρχει και η δυνατότητα της ιδεοκινητικής γραφής από τη δεύτερη μετωπιαία έλικα.
Ουσιαστικά ένα αφασικός Broca εμφανίζει δύο εικόνες::
Η μία είναι αυτή όπου η βλάβη εντοπίζεται μόνο στην περιοχή του Broca (45) ή και κάτω από αυτή, και όπου η υπάρχει δυνατότητα γραφής, έστω και με μία έντονη κακογραφία, ίσως και χωρική κακογραφία, η οποία προέρχεται από τη συμβολή του ρυθμού της γραφής από το δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο και ιδιαίτερα του δεξιού μετωπιαίου λοβού. Αυτή η περίπτωση είναι και η πλέον σπάνια.
Η δεύτερη είναι αυτή όπου η βλάβη εκτείνεται και προς τις πρόσθιες και άνω περιοχές του μετωπιαίου λοβού σε σχέση με τη περιοχή του Broca (45), οπότε και διακόπτεται κάθε ιδεοκινητική διαδικασία της γραφής, ενώ υπάρχει ταυτόχρονα και μία σοβαρή κινητική δυσχέρεια του άνω άκρου λόγω της δεξιάς ημιπληγίας.
Βέβαια υπάρχει η δυνατότητα εξάσκησης του ασθενή
- στη γραφή με το αριστερό του χέρι,
- ή με υπαρκτά γράμματα, τα οποία του προτείνονται για να τα βάλει σε μία σειρά λέξης,
- ή μέσω πληκτρολόγησης σε έναν υπολογιστή.
Στις περιπτώσεις αυτές σίγουρα υπάρχει μία χωρικού τύπου κακογραφία, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι ο ασθενής δεν έχει ξαναχρησιμοποιήσει το αριστερό του χέρι για τη γραφή, οπότε υπάρχει ένα ακανόνιστο και μεγάλο μέγεθος γραμμάτων γραφής.
- Χρησιμοποιώντας ο ασθενής το αριστερό του χέρι για σχεδιασμό πλέον των γραμμάτων μίας λέξης, δεν έχει τη δυνατότητα σωστής τοποθέτησης του σώματός του λόγω της δεξιά ημιπληγίας, οπότε δεν του είναι δυνατόν να τηρήσει μία συγκεκριμένη γραμμή για τα γράμματα μίας λέξης.
- Όσον αφορά τη χρήση γραμμάτων, εκεί υπάρχει η δυσκολία να σύρει και να τοποθετήσει με το αριστερό του χέρι πάντα, τα συγκεκριμένα γράμματα σε μία κανονική σειρά λόγω της δεξιάς ημιπληγίας, η οποία συχνά εμποδίζει σε χωρικό επίπεδο τις ελεύθερες λεπτές κινήσεις και του αριστερού χεριού.
- Η πληκτρολόγηση τέλος και η εμφάνιση των γραμμάτων σε μία οθόνη υπολογιστή έχει και αυτή κάποιες δυσκολίες, αρχικά τις ίδιες με αυτές που έχει η δημιουργία λέξης με τη χρήση γραμμάτων, αλλά επίσης έχει και τη δυσκολία προσαρμογής της προσοχής του ασθενή σε δύο επίπεδα. Πρώτον στο να βρει και να χτυπήσει το συγκεκριμένο γράμμα και δεύτερον στο να δει αν αυτό είναι το σωστό γράμμα παρατηρώντας την οθόνη.
Κατανόηση Γραπτού Λόγου
Η κατανόηση της έννοιας ή των εννοιών που προέρχονται από ένα γραπτό κείμενο, ουσιαστικά δεν έχει παρουσιάζει κάποιες ιδιαίτερες δυσχέρειες στους ασθενείς με αφασία Broca. Βέβαια θα πρέπει και πάλι να τονίσουμε ότι μιλάμε για εντοπισμό της βλάβης στην περιοχή του Broca (45). Στην κατανόηση γραφής συμβάλλουν ουσιαστικά από τη μία πλευρά η ιδεϊκή διαδικασία της λέξης, (39-40-22) όπου δεν έχουμε βλάβες, και βέβαια οι περιοχές μετάβασης αυτής της ιδεϊκής μορφής της λέξης προς την ιδεοκινητική μορφή της γραφής στη δεύτερη μετωπιαία έλικα, μέσα από τις μέσες περιοχές του βρεγματικού λοβού.
Στην κλινική πραγματικότητα όμως παρατηρούμε διάφορες φάσεις στην κατανόηση του γραπτού λόγου. Αρχικά και κατά την πρώτη περίοδο της νόσου, ο ασθενής δείχνει ότι δεν κατανοεί το γραπτό λόγο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στο σοκ το οποίο υπέστη, κατανοώντας τις βασικές του αδυναμίες σε επίπεδο επικοινωνίας. Για παράδειγμα την πρώτη περίοδο της νόσου δεν έχει ανάγκη να κατανοήσει κάτι που βλέπει γραμμένο ή που του προτείνουν, σκεπτόμενος ότι η ουσιαστική και άμεση επικοινωνία του μέσω του προφορικού λόγου δεν είναι δυνατή. Στη συνέχεια και με την πάροδο του χρόνου παρατηρούμε σταδιακή κατανόηση απλών αρχικά λέξεων και φράσεων, που περιλαμβάνουν ουσιαστικά μία έννοια, και στη συνέχεια πιο πολύπλοκων φράσεων, δηλαδή με περισσότερες έννοιες. Αυτό όσον αφορά βλάβη εντοπισμένη αποκλειστικά στην περιοχή του Broca (45).
Εάν όμως η βλάβη εκτείνεται προς τις ανώτερες περιοχές ως προς αυτήν του Broca (45), τότε θα παρατηρήσουμε κάποιες δυσκολίες χωρικού τύπου στην κατανόηση του γραπτού λόγου, πάντα βέβαια μετά από κάποιο χρονικό διάστημα όπου θα έχει ελαχιστοποιηθεί η επίδραση του σοκ. Αυτό σημαίνει ότι κάποια λεκτικά στοιχεία, δηλαδή γράμματα, δεν τα κατανοεί ως προς το σχήμα τους και προσπαθεί να τα σχεδιάσει περνώντας το δάχτυλό του ακριβώς επάνω τους, για να ανακαλύψει για ποιο γράμμα πρόκειται. Αυτό συμβαίνει γιατί διακόπτεται η σύνδεση της ιδεϊκής λειτουργίας της γραφής, μέσω των μέσων περιοχών του βρεγματικού λοβού προς τη δεύτερη μετωπιαία έλικα, οπότε τα χωρικά δεδομένα των γραμμάτων, αρχικά σε συμβολικό και δευτερευόντως σε χωρικό επίπεδο, από τις αντίστοιχες βρεγματικές περιοχές του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου μέσω του μεσολόβιου, δεν είναι δυνατόν να γίνουν εκμεταλλεύσιμα στη δεύτερη μετωπιαία έλικα του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου. Για το λόγο αυτό άλλωστε χρησιμοποιεί το χέρι σε κατασκευαστικό χωρικά επίπεδο, διαδικασία προερχόμενη από τη δεύτερη μετωπιαία έλικα του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου.
Εάν η βλάβη εκτείνεται προς τις πρόσθιες και κάτω περιοχές ως προς αυτήν του Broca (45), θεωρητικά δεν έχουμε κάποιες διαταραχές στην κατανόηση του γραπτού λόγου, αλλά η ψυχική κατάσταση του ασθενή, όπως και η διαταραχή – μεταβολή της προσωπικότητάς του είναι οι παράγοντες οι οποίοι θα επιδράσουν και θα προκαλέσουν απάθεια και αδιαφορία ως προς τις συγκεκριμένες αυτές διαδικασίες. Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά κατανοεί, αλλά αρνείται και αδιαφορεί είτε να κατανοήσει, είτε να μας απαντήσει, ούτως ώστε να δούμε ότι πραγματικά κατανοεί.
Φυσική Κατάσταση (Ημιπληγία)
Ο ασθενής με αφασία Broca εμφανίζει αδυναμία των δεξιών άκρων ιδιαίτερα του άνω άκρου, η οποία αρχικά είναι εντονότερη ενώ στη συνέχεια παρουσιάζει σταδιακή καλυτέρευση. Σε αυτό είναι δυνατόν να συμβάλλει η φυσιοθεραπεία, όπως επίσης και η εξάσκηση του ίδιου του ασθενή με το περπάτημα.
Βέβαια στις περιπτώσεις όπου η βλάβη δεν εντοπίζεται μόνο στην περιοχή του Broca (45) αλλά εκτείνεται και προς τις άνω περιοχές, τότε θα υπάρξει δεξιά ημιπληγία, της οποίας η βαρύτητα εξαρτάται από την έκταση της βλάβης.
Εάν η βλάβη εκτείνεται προς τις πρόσθιες περιοχές τότε παρατηρούμε απραξικά φαινόμενα, σε επίπεδο κυρίως απραξίας βάδισης και εκλεκτικές απραξίες, όπου ο ασθενής δεν έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει πραξικά τις ανάλογες μυϊκές κινήσεις για τη βάδιση.